EU maakt vuist tegen machtsmisbruik supermarkten

Nieuws

Gisela ten Kate

Sanne van der Wal

21 december 2018

Er is eindelijk een akkoord bereikt voor een EU-richtlijn(opens in new window) tegen oneerlijke handelspraktijken (OHPs) in de voedselketen. SOMO pleit hier al meer dan 10 jaar voor en ziet het dan ook als een grote overwinning voor boeren en andere voedselleveranciers in binnen en buitenland. Voedselproducenten zullen nu beter opgewassen zijn tegen de inkoopmacht van supermarkten.

“We zien het akkoord als een goede en noodzakelijke stap om de toeleveringsketens van supermarkten eerlijker te maken. De EU wil zestien oneerlijke handelspraktijken verbieden en lidstaten zullen publieke handhavingsinstanties instellen die klachten, ook anoniem, behandelen en boetes kunnen opleggen. Dit gaat bijdragen aan een betere bescherming van mensen die ons voedsel produceren”, aldus SOMO-onderzoeker Gisela ten Kate.

Ook NGO’s zullen in toekomst klachten kunnen indienen tegen supermarketen en inkoopgroepen. Dit vergroot de kans dat ook kleine boeren en producenten in lage-lonenlanden bescherming krijgen.

Het is nu aan de lidstaten om de nieuwe richtlijn zo ambitieus mogelijk te implementeren. Eerder stelde minister Schouten dat ze open staat om het aantal verboden handelspraktijken kritisch te bekijken, en mogelijk uit te breiden.

Het akkoord moet nog door het Europees Parlement en de Europese lidstaten geratificeerd worden. Daarna zal er nog 2 jaar de tijd zijn om de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving.
De belangrijkste elementen van het akkoord:
- Het recht om een klacht in te dienen bij nationale autoriteiten wordt uitgebreid naar ngos die voedselleveranciers kunnen vertegenwoordigen.
- De richtlijn beschermt leveranciers binnen en buiten de EU met een maximale omzet van 350 miljoen euro, tegen OHPs van inkopers tevens binnen en buiten de EU.
- Zestien OHP’s worden verboden, waaronder: late betalingen voor bederfelijke voedselproducten, last-minute annuleringen van bestellingen; eenzijdige of retroactieve wijzigingen in contracten; de leverancier dwingen om te betalen voor verspilde producten en het weigeren van schriftelijke contracten.
- Talloze OHPs, zoals kopen en verkopen onder de kostprijs, met behulp van tweetrapsveilingen om prijzen te verlagen of een leverancier te “de-listen” zonder echte commerciële redenen, werden niet opgenomen in de lijst met verboden werkwijzen. Lidstaten kunnen die lijst in hun nationale wetgeving uitbreiden.