Onze interventies omvatten verschillende onderwerpen, waaronder duurzaamheidscertificering en inkoopbeleid van bedrijven en de gevolgen daarvan. We richten ons ook op oneerlijke handelspraktijken, marktconcentratie, speculatie en ongelijke waardeverdeling, het recht op voedsel en landconflicten.

Niet-duurzame praktijken in de voedselindustrie en gevolgen voor het klimaat

De voedsel- en landbouwsector heeft aanzienlijke negatieve effecten op ecologie, klimaat en biodiversiteit door uiteenlopende praktijken op het gebied van voedselproductie, distributie en consumptie.

Van deze praktijken draagt met name de veehouderij aanzienlijk bij aan de achteruitgang van het milieu en de gevolgen daarvan voor werknemers en gemeenschappen. De wereldwijde vleesindustrie is verantwoordelijk voor 14,5 procent van de uitstoot van broeikasgassen.

Om deze problemen aan te pakken, doen we onderzoek naar het bedrijfsmodel van de grote vleesbedrijven. Onze inspanningen ondersteunen beleidsbeïnvloeding om aan te dringen op betere en strengere regelgeving die de schadelijke delen van de bedrijfstak kan beperken.

Ons werk bij SOMO is gericht op het bevorderen van beleidsveranderingen die de vleesindustrie dwingen tot meer duurzame praktijken. Deze verschuiving houdt in dat niet alleen winst en voordelen voor aandeelhouders prioriteit krijgen. In plaats daarvan ligt de focus op het doen van adequate investeringen in verschillende aspecten die op dit moment onderbelicht zijn, zoals het verbeteren van arbeidsomstandigheden en dierenwelzijn, het aanzienlijk verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het stoppen van belastingontwijking, ontbossing en het gebruik van veevoer vol pesticiden.

Door te pleiten voor deze veranderingen proberen we een vleesindustrie te creëren die op een milieuvriendelijke en sociaal bewuste manier te werk gaat.

Uitdagingen voor de toeleveringsketens van voedsel en landbouw

De voedselvoorzieningsketens binnen de EU staan voor grote uitdagingen, waaronder mensenrechtenschendingen, landroof, ontbossing, vervuiling en schadelijke gevolgen voor de biodiversiteit en het klimaat.

EU-bedrijven hebben via hun import directe banden met schadelijke praktijken zoals ontbossing, fraude, moderne slavernij en landroof, vooral als het gaat om Braziliaans vlees. Daarnaast zijn ze betrokken bij de illegale handel in tropisch hout uit Myanmar en door Rusland gesanctioneerde producten, naast andere zorgwekkende activiteiten. Deze kwesties hebben geleid tot grote bezorgdheid over de ethische en duurzame praktijken van de toeleveringsketens van de EU. Er moet dringend actie worden ondernomen om deze grote problemen aan te pakken.

In Nederland hebben veel supermarkten een aanzienlijke controle over de voedselverkoop. Deze supermarkten, die bekend staan als de Grote Vijf, domineren 78 procent van de detailmarkt, waardoor ze de macht hebben om gunstige voorwaarden te dicteren in hun omgang met producenten. Door druk uit te oefenen op de prijzen spelen deze supermarkten een belangrijke rol bij het beïnvloeden van de omstandigheden waaronder voedsel wordt verbouwd en geproduceerd. Uit onderzoek blijkt dat deze dynamiek helaas leidt tot onethische handelspraktijken, een neerwaartse druk op de prijzen creëert en nadelige gevolgen heeft voor leveranciers, werknemers en consumenten.

We doen al meer dan twintig jaar onderzoek naar de toeleveringsketens van supermarkten. Onze recente onderzoeken naar de toeleveringsketens van sperziebonen uit Marokko, sinaasappelsap uit Brazilië, suiker uit Malawi en wijn uit Zuid-Afrika hebben licht geworpen op de onacceptabele leef- en werkomstandigheden binnen deze systemen.

In 2021 bracht onderzoek uitgevoerd door SOMO, de Belgische NGO FOS en de Boliviaanse organisatie CIPCA talrijke problemen aan het licht met betrekking tot de arbeidsomstandigheden in de Braziliaanse notensector. Het aanpakken en verbeteren van de arbeidsomstandigheden in deze relatief kleine sector zou kunnen leiden tot een duurzame en rechtvaardige toeleveringsketen van Braziliaanse noten.

We streven ernaar om rechtvaardige en duurzame voedselproductie en -consumptie te bevorderen door uitgebreid onderzoek te doen, ons in te zetten voor belangenbehartiging en samen te werken met partners en netwerken over de hele wereld. Onze collectieve acties zijn gericht op bedrijven en overheden om beleid te implementeren dat eerlijke en milieuverantwoorde praktijken in de voedselindustrie ondersteunt.

Douanewetboek van de Unie en EU-overeenkomsten inzake de handel in levensmiddelen

Het douanewetboek van de Unie(opens in new window) (Union Customs Code, UCC) is het wettelijke kader voor de douaneprocedures en -voorschriften van de Europese Unie. Het bevat de regels en het beleid voor het verkeer van goederen naar en binnen het douanegebied van de EU.

In het kader van haar openbare raadpleging over de hervorming van de douanewetgeving van de Unie heeft de Europese Commissie input gevraagd over de vraag of douaneregels en -processen een rol kunnen spelen bij de bestrijding van dwangarbeid, het waarborgen van de mensenrechten en de zorgvuldigheid op milieugebied in alle toeleveringsketens, en het bevorderen van de waarden van de EU op internationale schaal. De douanewetgeving van de Unie heeft het potentieel om op deze gebieden een belangrijke bijdrage te leveren.

Om dit daadwerkelijk te bereiken, moet de wetgeving echter essentiële bepalingen bevatten die niet-overheidsactoren toegang geven tot uitgebreide handelsinformatie die gewoonlijk in het bezit is van douaneautoriteiten.

SOMO en 55 andere maatschappelijke organisaties en vakbonden hebben gezamenlijk een open brief geschreven aan de Europese Commissie over de lopende herziening van het Douanewetboek van de Unie. In deze brief dringen we er bij de Commissie op aan om ervoor te zorgen dat niet-overheidsactoren toegang krijgen tot handelsinformatie van de douane.

Door een bredere publieke toegang tot handelsinformatie via douanekanalen te vergemakkelijken, zullen belanghebbenden in staat worden gesteld om actief betrokken te zijn bij en toezicht te houden op bedrijfsactiviteiten, terwijl ook ondersteuning wordt geboden aan de bevoegde autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de relevante wettelijke vereisten.