Het verhaal van Türk Traktör

In mei 2015 organiseerden dertigduizend arbeiders in de Turkse metaalsector een massale staking waarbij ze het recht op vereniging en vrije vakbonden opeisten. Twaalfhonderd arbeiders van Türk Traktör – een Turkse fabrikant van tractoren en landbouwmachines – deden mee. In reactie daarop ontsloeg het bedrijf twintig arbeiders, waar onder sommige stakingsleiders. Zij dienden een klacht in bij de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling (EBRD) , die een lening aan het bedrijf verstrekte. Volgens de aanklagers heeft de EBRD er niet op toegezien dat zijn klant, Türk Traktör, de rechten van de werknemers respecteert, hoewel dit wel een vereiste van de bank is.

Lees hieronder het hele verhaal.

---

Achtergrond

Türk Traktör is een Turkse fabrikant van tractoren en landbouwmachines. Volgens het bedrijf produceert het elke seconde een tractor in Turkije en exporteert deze naar meer dan 100 landen. Het grootste deel van het bedrijf is in handen van Fiat en de Turkse Koç Holding.

Lage lonen voor zwaar werk

De arbeidsomstandigheden zijn zwaar. Jaarlijks wordt er op grote schaal verplicht overgewerkt in de Türk Traktörfabriek, veel meer dan het wettelijk toegestane maximum van 270 uur. Het werk in de fabriek staat officieel geclassificeerd als zwaar werk. Deze combinatie zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen. Veel arbeiders hebben last van hernia of andere musculoskeletale aandoeningen. Gemiddeld verdienen arbeiders tussen de 1300 en 1400 Turkse Lira’s (ongeveer 430-460 euro) per maand. Dat is niet genoeg om aan hun basisbehoeften te voldoen. Als gevolg hiervan hebben veel van de arbeiders schulden.

Onmogelijk om de problemen aan te pakken

De arbeiders van Türk Traktör kunnen deze problemen niet aanpakken, omdat ze niet vrij kunnen onderhandelen over hun arbeidsomstandigheden. Türk Traktör weigert zijn werknemers het recht op organisatie. In plaats daarvan dwingt het bedrijf de arbeiders om zich aan te sluiten bij Türk Metal, een vakbond die nauw verbonden is met de Turkse regering en het Türk Traktör-management. Lidmaatschap van deze vakbond is een contractuele voorwaarde. Als gevolg hiervan is Türk Metal Union al jaren de enige bevoegde vakbond die collectieve arbeidsovereenkomsten kan afsluiten voor medewerkers van Turk Traktör. Zij komt onvoldoende op voor de belangen van de arbeiders.

Massale stakingen

In mei 2015 organiseerden 30.000 arbeiders in de Turkse metaalsector een massale staking. Arbeiders streden voor het recht op zelforganisatie, vrije vakbonden en betere lonen. Twaalfhonderd arbeiders uit de Türk Traktör fabriek deden mee.

Emre Cevizoglu, die zes jaar in de fabriek van Türk Traktör werkte:

“De stakingen begonnen in april bij de autofabriek van Renault in Bursa en sprongen toen over van fabriek naar fabriek tot ze Türk Traktör bereikten.”

De arbeiders van Türk Traktör besloten op 1 juni 2015 om de staking te beëindigen en weer aan het werk te gaan. Ondanks de garantie dat niemand zou worden ontslagen vanwege de staking, ontsloeg Türk Traktör 20 arbeiders, waar onder een aantal stakingsleiders. Het bedrijf gaf als reden voor ontslag dat de staking illegaal was. Een anonieme medewerker (een betrokken stakingsleider) verklaart:

“We wilden alleen maar betere arbeidsomstandigheden hebben en onze vakbond zelf kunnen kiezen. Daarom staakten we, net als duizenden andere arbeiders in de sector. Omdat we gebruik maakten van ons stakingsrecht, verloren we onze banen. Het is nu onmogelijk voor ons om banen te vinden in andere fabrieken omdat ze weten dat we zijn ontslagen om onze rol in de stakingen.”

 

 

Betrokkenheid van de EBRD

De Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling (EBRD) verstrekte in 2013 een lening van 30 miljoen euro aan Türk Traktör om de bouw van een tractorfabriek in Sakarya en de werkzaamheden in bestaande fabrieken in Ankara te financieren. Als klant van de EBRD is Türk Traktör verplicht zich aan het beleid van de bank te houden, waaronder bepalingen van de ILO  op het gebied van vakbondsvrijheid en collectieve onderhandelingen. Werknemers en gemeenschappen die schade ondervinden ten gevolge van een door de EBRD-gefinancierd project, kunnen een klacht indienen bij het Project Klachtenmechanisme (PCM)  van de bank.

 

De klacht

Download de volledige klacht(opens in new window)

Aanvankelijk wilde vakbond  Birleşik Metal geen klacht indienen. Ze namen op 3 juni contact op met de EBRD nadat de eerste vijf arbeiders ontslagen waren, in de hoop dat de EBRD hulp kon bieden bij het vinden van een oplossing. Zoals in detail zichtbaar is in de tijdlijn, duurde het een maand voor ze een reactie kregen. In deze periode werden meer arbeiders ontslagen. Uiteindelijk adviseerde de EBRD Birleşik Metal om rechtstreeks contact op het te nemen met het bedrijf. Na nog een maand, waarin Türk Traktör niet reageerde, werd Birleşik Metal verzocht om contact op te nemen met de vereniging van de metaalwerkgever, MESS. In september 2015, ontving Birleşik Metal eindelijk een reactie van MESS, waarin werd gesteld dat de staking onwettig was, en de daaropvolgende ontslagen daarom gerechtvaardigd waren. Deze reactie kwam te laat. Op 2 september 2015, had Birleşik Metal al een klacht ingediend bij het PCM, met behulp van SOMO. Het belangrijkste onderwerp van deze klacht was het recht om zich te organiseren. Het was de eerste keer dat er bij het PCM een klacht over arbeidsrechten werd ingediend. In de klacht werd ook aandacht gevraagd voor de slechte arbeidsomstandigheden bij Türk Traktör.

Download het volledige rapport van het PCM(opens in new window)

Eyüp Özer, Internationale Secretaris van Birleşik Metal:

“De EBRD moet er voor zorgen dat de fundamentele arbeidsrechten garanderen gewaarborgd zijn bij hun zakenpartners in Turkije.”

Download het hele Management Action Plan van het EBRD als reactie op het onderzoek(opens in new window)

Oplossing

Albab Akanda werd aangewezen door het PCM om een ‘Eligibility Assessment’ uit te voeren; een toetsing van de ontvankelijkheid van de klacht. Akanda nam helaas niet de moeite om contact met de klagers op te nemen. Noch bracht hij een bezoek aan Turkije om te onderzoeken of de betrokken partijen bereid waren om aan een probleem-oplossend initiatief mee te werken. Het Eligibility Assessment rapport, gepubliceerd in december 2015, constateerde dat de klacht niet in aanmerking kwam voor een probleem-oplossing door het PCM omdat de cliënt al in gesprek was met de arbeiders. Er is echter nooit aan de klagers gevraagd of dit ook zo was. Voor zover wij weten heeft de cliënt, Türk Traktör, geen dialoogproces met de arbeiders ondernomen. Wel oordeelde het rapport dat de klacht in aanmerking kwam voor een Compliance Review .

Download de volledige reactie van de klagers(opens in new window)

Onderzoek

In januari 2016, werd Halina Ward aangewezen door het PCM om de compliance review uit te voeren. Zij bezocht de fabriek in februari 2016. Tijdens haar onderzoek beoordeelde zij de documenten van de EBRD en Türk Traktör en had contact met de volgende organisaties: het secretariaat van de Freedom of Association Committee van de ILO, de Compliance Advisor/Ombudsman (CAO) van de Wereldbank, een in Groot-Brittannië gevestigde arbeidsexpert met werkervaring in Turkije. De PCM-expert onderhield regelmatig contact met de aanklagers om informatie te verkrijgen en om hen up-to-date te houden over de status van de klacht.

In december 2016 ontvingen de klagers, in overeenstemming met de PCM procedure, een voorlopige versie van het Compliance Review Report en het Management Action Plan van de EBRD (als reactie op de bevindingen van het rapport), met het verzoek om feedback. Het EBRD management heeft uiteindelijk het actieplan herzien om de opvolging van de PCM bevindingen verder aan te vullen.

Het resultaat

In april 2017 publiceerde het PCM haar onderzoeksrapport waarin ze constateert dat de EBRD er niet in geslaagd is om de bescherming van de fundamentele arbeidsnormen te waarborgen bij het verstrekken van de lening aan Türk Traktör:

• De EBRD heeft de problemen op het gebied van overwerk, gezondheid van werknemers en veiligheid niet adequaat gemonitord;
• De EBRD heeft niet adequaat geoordeeld en gehandeld bij de problemen op het gebied van vrijheid van vereniging;
• De EBRD verzuimde het om de ontslagronde te evalueren die zich in 2015 bij Türk Traktör voordeed na de industriële actie in 2015. Ook heeft de EBRD niet gecontroleerd of Türk Traktör de ILO-conventies naleeft;
• De EBRD heeft ook nagelaten om structureel toe te zien op de invoering van een (verplicht) extern klachtenmechanisme bij Türk Traktör.

Eyüp Özer (Birleşik):

“Turkije is een van de grootste markten voor de EBRD, maar het land staat ook bekend om zijn falen in het respecteren van arbeidsrechten. De EBRD heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat op z’n minst haar eigen investeringen niet bijdragen aan schendingen van de meest basale mensenrechten.”

Ontslagen arbeiders blijven achter zonder oplossing

Hoewel de EBRD’s voorgenomen beleidsherzieningen en –verbeteringen een positieve eerste stap zijn, zal het niet tot een verandering van de situatie van de ontslagen Türk Traktör-arbeiders leiden. De arbeiders die werden ontslagen hebben nog steeds geen ontslagvergoeding ontvangen. Het PCM zal de invoering van het Managing Action Plan monitoren. Birleşik Metal en SOMO blijven zoeken naar manieren die ervoor zorgen dat de EBRD en zijn klanten arbeidsrechten garanderen en respecteren. En dat zij die schade hebben ondervonden, gerechtigheid krijgen.