MVO-wetgeving broodnodig, bewijst zaak van Colombiaanse steenkoolslachtoffers tegen energiebedrijven

Vertegenwoordigers van Colombiaanse slachtoffers van ‘bloedkolen’ dienen op donderdag 20 april een klacht in tegen energiebedrijven RWE, Vattenfall, Uniper en Engie voor hun bijdrage aan ernstige mensenrechtenschendingen rond steenkoolwinning in Colombia.

De klacht, die wordt ingediend bij het Nationaal Contactpunt (NCP(opens in new window) ) voor de OESO-richtlijnen in Den Haag, richt zich ook op opslagbedrijf HES International en de havens van Rotterdam en Amsterdam, waar de zogenaamde ‘bloedkolen’ naar toe zijn verscheept.

Geen genoegdoening voor leed

In het gebied waar de steenkoolwinning plaatsvindt, in de noordelijke provincie Cesar, vielen tussen 1996 en 2006 ruim 3.000 doden en werden tienduizenden mensen van hun land verdreven. De steenkoolmijnen in Cesar worden uitgebaat door twee grote ondernemingen: het Amerikaanse Drummond en het Zwitserse Glencore.

Boeren die opkomen voor hun rechten worden er nog dagelijks door illegale gewapende groepen bedreigd en krijgen geen bescherming van politie en leger. Slachtoffers hebben nooit genoegdoening gekregen voor het onrecht dat hun is aangedaan. De aangeklaagde bedrijven haalden jarenlang steenkool uit Colombia of voerden deze door, sommige nog steeds.

Betrokkenheid energie- en havenbedrijven

Het is niet voor het eerst dat slachtoffers hierover aan de bel trekken. Na publieke ophef over misstanden in de steenkoolketen richtten de energiesector en havenbedrijven in 2012 brancheorganisatie Bettercoal op. De overheid sloot in 2014 een steenkolenconvenant met energiebedrijven met daarin afspraken over hoe zij misstanden in de keten aan zouden pakken.

De slachtoffers stellen dat de bedrijven ondanks hun kennis van de misstanden geen concrete bijdrage hebben geleverd aan verbetering van de mensenrechtensituatie in Colombia. Dit is in strijd met internationale OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. De slachtoffers hopen dat hun verzoeken leiden tot financiële genoegdoening, publieke erkenning van het leed dat hun is aangedaan en een verbetering van de situatie van de lokale gemeenschappen in de buurt van de mijnen.

Genoegdoening onderdeel eerlijke energietransitie

Joseph Wilde-Ramsing (hoofd beleid bij SOMO) licht toe: “Door jarenlang te profiteren van de ernstige mensenrechtenschendingen in Colombia zijn de afnemers van steenkool een onderdeel van het probleem geworden. Zij moeten een concrete en materiële bijdrage leveren aan de genoegdoening voor de slachtoffers van deze schendingen. Een belangrijk onderdeel van de eerlijke energietransitie is dat de bedrijven die hebben bijgedragen aan misstanden in de steenkoolmijnen en olievelden, die misstanden oplossen.”

MVO-wetgeving noodzakelijk

Het feit dat de energie- en havenbedrijven geen tastbare bijdrage hebben geleverd aan een oplossing van het probleem, legt de vinger op de zere plek. Het laat zien dat bedrijven uit zichzelf weinig verantwoordelijkheid nemen voor mensenrechtenschendingen waaraan zij zelf bijdragen. Dit toont de noodzaak aan van wetgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).

“Het voorbeeld van bloedkolen uit Colombia en het gedrag van in Nederland opererende energie- en havenbedrijven laat zien dat vrijwillige beginselen of normen voor verantwoord ondernemen niet voldoende werken, zeker niet in door gewapende conflicten getroffen gebieden zoals Colombia. Daarom moet de zorgplicht van ondernemingen in wereldwijde toeleveringsketens juridisch worden verankerd in nationale én Europese wetgeving”, legt Joris van de Sandt van vredesorganisatie PAX uit.

Van de Sandt pleit daarom ook voor het opnemen van verzwaarde eisen voor bedrijven die ondernemen in conflictgebieden. Zij moeten verhoogde due diligence uitvoeren om te voorkomen dat ze betrokken raken in gewapend conflict.

Op donderdag 20 april om 14.00 dienen de twee Colombiaanse vertegenwoordigers van de slachtoffers de klacht in bij het NCP in Den Haag. Tussen 11:15 en 12:00 gaat de delegatie samen met SOMO en PAX in gesprek met de BuHa-OS commissie in de Tweede Kamer (te volgen via deze livestream(opens in new window) ).

Download the klacht (pdf)