Hongaarse werknemers elektronica lijden aan ‘Flex Syndrome’

Lonen die te laag zijn om een gezin van te onderhouden, het omzeilen van betaald overwerk, diensten van 12 uur en een groter aantal flexibele arbeidskrachten dan vaste arbeidskrachten in tijden van piekproductie. Veel arbeidsvraagstukken die bekend zijn van fabrieken in Zuidoost Azië spelen ook in Hongarije. Dat is de belangrijkste conclusie van “The Flex Syndrome”, het laatste onderzoeksrapport van makeITfair.

The Flex Syndrome

In het onderzoek worden de arbeidsomstandigheden in Hongaarse fabrieken van Samsung, Nokia, Flextronics en Foxconn geanalyseerd. De onderzoekers stellen dat de legale flexibele arbeidsmarkt een zware wissel trekt op Hongaarse arbeidskrachten.

De elektronicasector zorgt in Hongarije niet voor goed betaalde banen. De laagste lonen in de onderzochte fabrieken liggen met ongeveer € 231 niet veel hoger dan de lonen in China (ca. € 224). Zsófia Perényi van de Hongaarse consumentenorganisatie Association of Conscious Consumers (ACC):

“Zelfs werknemers met de hoogste inkomens verdienen te weinig om hun gezinnen te onderhouden. Zelfs niet als beide ouders werken. De meeste werknemers in de onderzochte fabrieken verdienen minder dan de gemiddelde productiemedewerker in Hongarije.”

Zware arbeidsomstandigheden

Ook andere problemen bekend uit Zuidoost Azië komen voor in de onderzochte bedrijven in Hongarije: de lichamelijk zware dag- en nachtdiensten van 12 uur, het grote aantal tijdelijke arbeidskrachten en, daaraan gekoppeld, baanonzekerheid en het blokkeren van vakbondsactiviteiten. In een fabriek bleken de arbeidsomstandigheden zo zwaar dat de ambulance van het lokale ziekenhuis een paar keer per week werknemers moest ophalen die flauw waren gevallen, of die uitputtingsverschijnselen vertoonden.

Werkweken tot 72 uur

Hongarije is in Centraal en Oost-Europa het belangrijkste land geworden voor de productie van elektronica. Het trekt investeringen aan door belastingprikkels en subsidies, en door het versoepelen van arbeidswetgeving. Zo wordt tegemoet gekomen aan de behoeften van bedrijven aan extreem flexibele arbeid. De Hongaarse arbeidswet kent bijvoorbeeld het zogenaamd ‘time-bank’-systeem, waarbij werktijd wordt berekend als een gemiddelde over een bepaalde periode. Door dit systeem heeft een werkgever meer ruimte om werkdagen toe te wijzen, overwerk te verdelen en op die manier geen overuren uit te betalen binnen een bepaalde periode. Dit systeem legitimeert lange werkweken (tot 72 uur), zonder dat er overwerk wordt uitbetaald. Dit is strijdig met internationale afspraken en tevens de grootste frustratie van de geïnterviewde werknemers die voor Samsung, Nokia, Flextronics en Foxconn in Hongarije werken.

EU-burgers onvoldoende beschermd

Hoewel Hongaarse productiemedewerkers EU-burgers zijn, worden zij onvoldoende beschermd door de wet. Irene Schipper, projectcoördinator van makeITfair:

“Internationale merken die in Hongarije werkzaam zijn, zouden moeten voldoen aan internationale arbeidsrechten als die werknemers beter beschermen dan lokale wetten. Bovendien moeten alle overuren (boven de 40-urige werkweek) gewoon uitbetaald worden als overwerk. Ook moeten bedrijven een loon betalen waarvan je een klein gezin moet kunnen onderhouden en niet structureel tijdelijke arbeidskrachten inzetten.”