Direct naar inhoud

10 jaar na de crisis: een niet-geleerde les

Geplaatst in categorie:
Opinie
Gepubliceerd op:

Geen enkel deel van de financiële sector zal ongereguleerd blijven! Regeringen en parlementen verklaarden het einde van zelfregulering in de financiële sector en schimmige handel in complexe producten. En last but not least: geen reddingsoperaties meer voor banken!

Dat was in 2008, toen de verwoestende financiële crisis de politici verraste en hen “dwong” om de banken te redden met miljarden van de belastingbetaler – die vervolgens geconfronteerd werd met bezuinigingsmaatregelen, het spook der werkloosheid of minder pensioen. Tien jaar later, hebben de maatregelen ter bestrijding van de crisis nauwelijks veranderd hoe banken, beleggers of speculanten werken. Erger nog: door nieuwe risico’s en instabiliteit van financiële markten zijn we nauwelijks iets opgeschoten: zie de recente problemen in Argentinië en de alsmaar groeiende kloof tussen arm en rijk.

Hoe kunnen financiele toezichthouders duurzaamheid integreren in hun werk?

Wat zagen we over het hoofd? Voor de bühne werd er van alles geroepen, maar de hervormers lieten de lobbystructuren die altijd hebben aangedrongen op deregulering en zelfregulering opnieuw hun werk doen, en negeerden de zorgen en eisen vanuit de samenleving. We blijven aanmodderen zolang de macht van de financiële lobby niet doorbroken wordt.

De alomtegenwoordige financiële lobby

Tot 2008 voerde de financiële sector een goed uitgeruste en volhardende lobby die niet terugdeinsde voor ‘hard spel’ en wiens tentakels tot in tal van brancheorganisaties, adviescommissies, hoorzittingen en raadplegingen reiken – waarbij zij vaak de stem van andere belanghebbenden overschaduwt. Politici die overstappen naar de financiële sector en andersom, het verschijnsel van de draaideurenpolitiek, heeft er ook voor gezorgd dat de belangen van de financiële sector beter behartigd werden.

Denk aan het Basel Committee en de vertrouwelijke bijeenkomsten tussen presidenten van centrale banken en de CEO’s van de grootste banken. Eerder dit jaar deed Emily O’Reilly van de Europese Ombudsman een oproep aan de president van de Europese Centrale Bank, Draghi: of hij zijn lidmaatschap van de weinig transparante G30 wilde opgeven. Daar zag Draghi en de ECB niet de noodzaak van in. Of de lobbyist die mij wist te vertellen dat een hoofdonderhandelaar van de Europese Commissie tijdens vertrouwelijke onderhandelingen over handelsverdragen en financiële diensten met hem telefoneert.
Als gevolg van de structurele invloed van de lobby was er geen toezicht om de crisis te voorkomen, en geen maatregelen om het publieke belang te beschermen in tijden van crisis.

G20 bijeenkomst in Buenos Aires: ministers van financiën en centrale bankiers reageren passief op risico’s in de financiële wereld

Te groot om te verslaan

In de nasleep van de financiële crisis heb ik van dichtbij kunnen zien hoe maatschappelijke krachten en instellingen allerlei initiatieven en voorstellen hebben ontwikkeld voor een financieel systeem die in dienst staat van samenlevingen en niet andersom:

Maatschappelijke organisaties hebben actief campagne gevoerd, gelobbyd en zelfs deelgenomen aan officiële raadplegingen om voor hervormingen te pleiten. Dit leidde onder andere tot de oprichting van Finance Watch, dat met steun van enkele Europese Parlementsleden werd opgericht om als tegenwicht voor de financiële lobby te dienen. Alle inspanningen ten spijt: regeringen, parlementariërs, financiële autoriteiten en ambtenaren hebben de financiële sector ook na 2008 in staat gesteld door haar aanhoudende lobbypraktijken de hervormingen te verzwakken en ontwrichten.

Het ontbrak de hervormers ook eenvoudigweg aan deskundigheid en daarmee waren zij afhankelijk van sterk gekleurde input uit de financiële sector. Datzelfde geldt min of meer ook voor beleidsmakers; ze waren te bang om beperkingen op te leggen aan een sector waarvan hun voorgehouden werd dat deze te essentieel was voor de economie. Het resultaat was dat de eisen van het maatschappelijk middenveld werden losgelaten, zoals uit de volgende voorbeelden blijkt:

De gevolgen van (het einde van) ‘quantitative easing’

Meer democratie nodig om de financiële sector te veranderen

Het maatschappelijk middenveld, journalisten en onderzoekers kunnen druk uitoefenen op politici en financiële autoriteiten door verbanden bloot te leggen tussen lobbypraktijken en politieke besluitvorming, en hen zo te dwingen tot rechtvaardige regulering. Informatie over deze verbanden stelt de consument in staat om eisen te stellen naar zijn eigen bank. De verkiezingen voor het Europees Parlement in mei 2019 kan de Europese burger en maatschappelijke organisaties een kans bieden om het onderwerp op de agenda te zetten en van parlementariërs te eisen dat zij belangen van de samenleving met betrekking tot de financiële sector op de eerste plaats stellen. Niet alleen de financiële lobby, ook de manier waarop hervormingen tot stand komen moet op de schop.

Meer informatie nodig?

Geplaatst in categorie:
Opinie
Gepubliceerd op:

Related news

Op de hoogte blijven?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuw onderzoek naar de macht van bedrijven.