Aanhoudende belastingontwijking ondermijnt Europese solidariteit

In de eerste helft van 2016 is Nederland voorzitter van de EU. Eén van de speerpunten van het Nederlandse kabinet is het aanjagen van ‘solide en toekomstbestendige Europese financiën en een robuuste Eurozone.’

De huidige praktijk, waarin Nederland algemeen bekend staat als een belastingparadijs voor multinationals, ondermijnt dat speerpunt en de geloofwaardigheid van het kabinet. In vier fact-sheets laat de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) zien dat, ondanks mooie woorden, er nog weinig van de aanpak van belastingontwijking is te merken.

852 miljoen verlies

Het aantal brievenbussen neemt toe, Nederland gaat in beroep tegen het oordeel van de Europese Commissie dat de geheime afspraak met Starbucks staatssteun is, de effectieve winstbelasting blijft dalen en publieke verantwoording over belastingafdrachten van bedrijven blijft voorlopig een illusie, is in de fact sheets te lezen. Bijvoorbeeld: in 2010 verlaagde Nederland het tarief voor winst uit octrooien en patenten van 10 naar 5 procent. Het verlies aan bijbehorende overheidsinkomsten is rond 852 miljoen euro per jaar.

Nauwelijks werkgelegenheid

“Op lege brievenbusmaatschappijen zitten wij niet te wachten. Men kent onze lijn daarin”, zei Jeroen Dijsselbloem (Minister van Financiën) in 2014. “Nederland zal de komende tien jaar een deel van die brievenbusmarkt kwijtraken”, aldus Wiebes (Staatssecretaris van Financiën) in oktober dit jaar. “Die levert toch niet veel werkgelegenheid op.” Overheden wereldwijd, ook Nederland, zeggen dat ze belastingontwijking door multinationals proberen aan te pakken. Als dat inderdaad zo is, dan zijn de Nederlandse inspanningen duidelijk ontoereikend en hebben ook niet het gewenste effect.

Ongelijkheid

Als voorzitter van de EU zou Nederland het tegengaan van ongelijkheid centraal moeten te stellen. Een gereedschap om dat te bereiken is is een rechtvaardig internationaal belastingsysteem. Onderdeel hiervan zijn progressieve heffingen, waarbij ook bedrijven een eerlijk aandeel meebetalen. In plaats van het aanvechten van de Europese Commissie, zou Nederland zich hard moeten maken voor de bedrijfsverplichting om financiële gegevens zoals winst- en verliesrekeningen, omzetcijfers, werknemersaantallen en vennootschapsbelasting te rapporteren voor ieder land waarin zij actief zijn. Nederland zou ook effectieve substance-eisen moeten invoeren, die het gebruik van lege brievenbussen onmogelijk maakt, alsook een bronheffing op uitgaande rente en royalties, om de huidige praktijk van het doorsluizen van winsten naar belastingparadijzen tegen te gaan.

Geloofwaardigheid op het spel

Het voorzitterschap vormt een uitgelezen kans om recht te zetten wat overduidelijk krom is. Tegelijkertijd vormt het ook een risico. Met het voortzetten van deze schadelijke belastingpolitiek, staat de geloofwaardigheid van de regering op het spel.

Schadelijk

De Tax Justice Factsheets vormen een reeks over de schadelijke gevolgen van belastingontwijking door multinationals en de rol van Nederland als belastingparadijs. Ze bevatten aanbevelingen die Nederland aansporen tot actie als voorzitter van de Europese Unie in de eerste helft van 2016.

De factsheets gaan over:

• Belastingongelijkheid
• Paradijs voor ontwijkers
• Schimmige praktijken
• Internationale belastingstrijd