Schaduwbankieren en belastingontwijking

Sinds de crisis wordt er binnen verschillende internationale fora, zoals de G20 en de OESO, gesproken over de aanpak van de risico’s van het schaduwbankwezen. Dit financiële systeem bestaat uit het uitgeven en verhandelen van krediet buiten het gereguleerde banksysteem en opereert parallel aan het conventionele banksysteem. Vanwege de grote verwevenheid tussen beiden zijn systeemrisico’s in het schaduwbankwezen ook een risico voor het reguliere bankwezen.

Schaduwbankieren en belastingontwijking

In de SOMO-publicatie ‘Schaduwbankieren en belastingontwijking‘ wordt het problematische karakter van het schaduwbankwezen en de Nederlandse rol hierin geschetst. Ook worden een aantal aanbevelingen gedaan om dit thema op de politieke agenda te plaatsen.

Het cruciale probleem van het schaduwbanksysteem is, dat het niet terug kan vallen op garanties en liquiditeitssteun van een centrale bank. Systeemrisico’s kunnen hierdoor heel moeilijk ingedamd worden, terwijl besmetting vanuit het schaduwbankwezen naar het conventionele financiële systeem heel snel kan gaan, zoals in 2008 duidelijk werd. Bovendien concentreren schaduwbankentiteit zich in belastingparadijzen, waardoor er geen direct toezicht bestaat.

Nederland speelt vanwege haar fiscale wetgeving en grote trust-sector een bijzondere rol in het wereldwijde schaduwbankstelsel. In Nederland gebruiken financiële instellingen dezelfde wetgeving en fiscale infrastructuur als multinationals die belasting ontwijken.

De beleidsdiscussie

Op dit moment lopen internationaal twee beleidsdiscussies parallel aan elkaar. De ene beleidsdiscussie richt zich op het wereldwijde schaduwbankwezen en het andere debat richt zich op belastingontwijking. “Het debat in Nederland moet zich toespitsen op de activiteiten die door het Nederlandse vestigingsklimaat mogelijk worden gemaakt”, aldus SOMO-onderzoeker Rodrigo Fernandez.

Terwijl de rol van het reguliere bankwezen uitgebreid aan de orde is gekomen in bijvoorbeeld de Parlementaire Enquêtecommissie Financieel Stelsel en de behandeling van de commissie structuur Nederlandse banken, heeft het schaduwbankwezen in studies en debatten van het Nederlandse parlement weinig aandacht gehad. Doordat de sector van fiscaal gedreven entiteiten vooralsnog niet in verband wordt gebracht met het schaduwbankwezen, valt het debat hierover tussen twee parallel aan elkaar lopende beleidsdiscussies.

“In Nederland komen de praktijken van schaduwbanken en belastingontwijking samen. En daarom moet het debat hier ook gaan over de activiteiten, én de risico’s, die door het Nederlandse financiële systeem mogelijk worden gemaakt”, aldus Fernandez. “De vraag is welk belang voorop wordt gesteld: dat van faciliteren van belastingontwijking of dat van financiële stabiliteit.”

Download de publicatie Schaduwbankieren en belastingontwijking